اگر وارد فضای کریپتوکارنسی شده باشید، واژه‌ی پروتکل زیاد به گوشتان خورده است؛ خب دقیقاً پروتکل چیست و چه کاربردی دارد؟ اگر به دنبال جواب این سوال هستید، این مقاله از بیت فاین را از دست ندهید.
پروتکل چیست؟
پروتکل‌ها مجموعه‌ای اساسی از قوانین هستند که به اشتراک گذاری داده‌ها بین رایانه‌ها اجازه می‌دهند. برای ارزهای دیجیتال، آنها ساختار بلاکچین را ایجاد می‌کنند و پایگاه داده‌ی توزیع شده‌ای هستند که امکان تبادل امن پول دیجیتال در اینترنت را فراهم می‌سازد.
بیت کوین (BTC) در قالب وایت پیپری که توسط شخص یا گروهی با نام مستعار ساتوشی ناکاموتو نوشته شده بود، به جهان معرفی شد. در این وایت پیپر که در سال 2008 منتشر شد، مجموعه‌ای از قوانین محاسباتی تشریح شده بود که نوع جدیدی از پایگاه داده توزیع شده به نام زنجیره بلوکی را معرفی می‌کرد. "بلاکچین" مانند یک دفتر کل کار می‌کند و هر تراکنش بیت کوین را ردیابی و تأیید می‌کند. "ماینرها" که رایانه‌هایشان، کار سنگین حفظ زنجیره را بر عهده دارند، در این شبکه پاداش خود را دریافت می‌کنند. در مجموع، این قوانین، پروتکل بیت کوین را تشکیل می‌دهند.
البته پروتکل‌ها منحصر به دنیای ارزهای دیجیتال نیستند. وجود آنها برای نحوه عملکرد اینترنت و کنترل انتقال داده از یک رایانه به رایانه‌ی دیگر ضروری است. به عنوان مثال، ایمیل بر اساس چندین مجموعه از پروتکل‌ها است. http که در ابتدای هر URL می‌بینید، مخفف "پروتکل انتقال ابرمتن" (Hypertext Transfer Protocol) است.
پروتکل بیت کوین ثابت کرد که پول دیجیتال را می‌توان با خیال راحت در اینترنت مبادله کرد. در پی آن، هزاران شکل جدید از ارزهای دیجیتال، که هر کدام پروتکل‌های خاص خود را دارند، پدیدار شدند. در طول دهه‌ی گذشته، پیشرفت‌های اساسی در رمزنگاری و محاسبات غیرمتمرکز، فرصت‌های جدیدی را برای پروتکل‌های بلاکچینی باز کرد.
چرا پروتکل‌ها مهم هستند؟
پروتکل‌ها به ارزهای دیجیتال اجازه می‌دهند تا از طریق بلاکچین، به عدم تمرکز دست یابند. به این معنی که آنها در شبکه‌ای از رایانه‌ها بدون هاب یا مرجع مرکزی پخش می‌شوند.
پیشرفت کلیدی پروتکل بیت کوین، این بود که ارز دیجیتالی را ایجاد کرد که می‌توان آن را معامله کرد یا بدون اینکه کسی در معامله نگران باشد که پول قبلاً خرج شده است یا نه، خرج شود. پیچیده شد؟ توضیح ساده: این موضوع به عنوان مشکل دوبار خرج کردن شناخته می‌شود. دوبار خرج کردن (Double Spending) مسئله‌ی بالقوه‌ای است که در یک سیستم ارز دیجیتال وجود دارد که در آن، یک دارایی مشخص به طور همزمان برای دو گیرنده، هزینه می‌شود.
از زمانی که پروتکل بیت کوین متولد شد، قوانین بعدی برای در بر گرفتن طیف وسیعی از توابع، تکامل یافته است. هزاران ارز دیجیتال وجود دارد که هر کدام پروتکل مخصوص به خود را دارند. به عنوان مثال، پروتکل اتریوم (ETH)، حول "قراردادهای هوشمند" طراحی شده است، که در آن تراکنش یا توافقنامه، زمانی که معیارهای خاصی برآورده شود، به طور خودکار اجرا خواهد شد.
مجموعه‌ی گسترده‌ای از پروتکل‌ها که بر روی بلاکچین اتریوم اجرا می‌شوند، پدیدار شده‌اند که به مجموعه‌ای از محصولات مالی غیر متمرکز اجازه می‌دهند که همه چیز را، از وام دهی و پس انداز گرفته تا بیمه را خودکار کنند.
البته ناگفته نماند که اتریوم تنها پروتکل "قرارداد هوشمند" در دنیای کریپتو نیست؛ پروتکل‌های بلاکچینی جدیدتر مانند پولکادات برای رقابت در این فضا ظاهر شده‌اند.
