web3 چیست؟

Web3 پاسخ به این معضل است. وب 3 به جای وب که در انحصار شرکت‌های بزرگ فناوری است، از تمرکززدایی استقبال می‌کند و در حال ساخت، بهره برداری و در مالکیت کاربرانش است. وب 3، قدرت را در دست افراد قرار می‌دهد، نه شرکت‌ها.

مقدمه‌ای بر وب3 (Web3)

سیستم متمرکز به میلیاردها نفر در شبکه جهانی وب کمک کرده است و زیرساخت پایدار و مستحکمی را بنا نهاده که در آن، افراد جست و جو کنند. البته این متمرکز بودن، یک روی دیگری نیز دارد. تعداد انگشت شماری از نهادهای متمرکز در بخش‌های وسیعی از شبکه جهانی وب، مستحکم هستند و به طور یک جانبه تصمیم می‌گیرند که چه چیزی مجاز است و چه چیزی نه.

وب اولیه

اکثر مردم، وب را به عنوان یک ستون مستحکم در زندگی مدرن تصور می‌کنند. وب از سالیان گذشته بوده و تا الان نیز هست. اما بسیاری از ما می‌دانیم که وب امروز با وب دیروز، از زمین تا آسمان فرق می‌کند. برای درک بهتر این موضوع، بهتر است که تاریخچه‌ی وب را به دوره‌های کوتاه‌تری تقسیم کنیم: وب 1.0 و وب 2.0.

وب 1.0: فقط خواندنی (1990-2004)

در سال 1989، در CERN، ژنو، Tim Berners-Lee، مشغول توسعه پروتکل‌هایی بود که به شبکه‌ی جهانی وب تبدیل می‌شد. ایده‌ی او چه بود؟ ایجاد پروتکل‌های باز و غیرمتمرکز که امکان اشتراک گذاری اطلاعات را از هر نقطه‌ روی زمین، فراهم می‌کرد.

زمان آغاز به کار پروژه‌ی برنرز لی (که اکنون با نام "Web 1.0" می‌شناسیم) تقریباً سال 1990 بود و تا سال 2004 نیز طول کشید. وب 1.0 عمدتاً وب سایت‌های ثابت متعلق به شرکت‌ها بود و تعامل کاربران، تقریباً صفر بود. وب 1.0 تحت عنوان وب فقط خواندنی شناخته می‌شود.

وب 2.0: خواندنی-نوشتنی (2004-اکنون)

دوره‌ی وب 2.0 در سال 2004 با ظهور پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی آغاز شد. به جای نسل یک که فقط خواندنی بود، وب نسل جدید برای نوشتن نیز تکامل یافته بود. به جای اینکه شرکت‌ها، محتوا را به کاربران ارائه دهند، شروع به ارائه پلتفرم‌هایی برای اشتراک گذاری محتوای تولید شده توسط کاربر و تعامل کاربر با کاربر کردند. با ورود افراد بیشتری به فضای اینترنت، تعداد انگشت شماری از شرکت‌های برتر، شروع به کنترل مقدار نامتناسبی از ترافیک و ارزش تولید شده در وب کردند. Web2.0 همچنین مدل درآمد مبتنی بر تبلیغات را ایجاد نمود. در حالی که کاربران می‌توانستند محتوا ایجاد کنند، مالک آن نبودند یا از درآمدزایی آن سودی نمی‌بردند.

وب 3.0: خواندنی-نوشتنی-شخصی

فرضیه "Web 3.0" توسط گاوین وود، بنیانگذار اتریوم، اندکی پس از راه اندازی اتریوم در سال 2014 شکل گرفت. گاوین راه حلی را برای مشکلی که بسیاری از دوستداران اولیه کریپتو احساس می‌کردند، بیان کرد: وب به اعتبار بیشتری نیاز دارد. به این معنا که اکثر فضای وب که امروزه مردم با آن آشنایی دارند و از آن استفاده می‌کندد، متکی به تعداد انگشت شماری از شرکت‌های خصوصی است و در راستای منافع عموم مردم عمل نمی‌کند.

Web3 چیست؟

Web3 به یک اصطلاح فراگیر برای چشم انداز اینترنت جدیدتر و بهتر تبدیل شده است. وب 3، در هسته‌ی خود از بلاکچین، ارزهای دیجیتال و NFT برای بازگرداندن قدرت به کاربران در قالب مالکیت استفاده می‌کند. یک پست توییتری در سال 2020، به بهترین وجه وب 3 را بیان کرد: Web1 فقط خواندنی بود، Web2 خواندنی-نوشتنی است، Web3 خواندنی-نوشتنی-شخصی خواهد بود.

ایده‌های اصلی Web3

اگر چه ارائه یک تعریف دقیق از چیستی Web3 امری چالش برانگیز است، اما چند اصل مهم ایجاد آن، این کار را برای ما آسان‌تر می‌سازد.

Web3 غیرمتمرکز است: به جای اینکه بخش‌های وسیعی از اینترنت، تحت کنترل و مالکیت نهادهای متمرکز باشد، مالکیت بین سازندگان و کاربران آن توزیع می‌شود.
Web3 بدون مجوز است: همه برای شرکت در Web3 به یک اندازه دسترسی دارند و هیچ کسی مستثنی نخواهد شد.
Web3 دارای پرداخت‌های بومی است: به جای تکیه بر زیرساخت‌های قدیمی بانک‌ها و مؤسسات مالی، از ارز دیجیتالی برای خرج کردن و ارسال پول آنلاین استفاده می‌کند.
Web3 بی اعتماد است: به جای اتکا به اشخاص ثالث قابل اعتماد، با استفاده از انگیزه‌ها و مکانیسم‌های اقتصادی عمل می‌کند.

چرا Web3 مهم است؟

اگر چه ویژگی‌های Web3 مجزا نیستند و در دسته بندی‌های منظمی قرار نمی‌گیرند، اما ما برای ساده انگاری این مفهوم، آنها را از هم جدا کردیم تا درکشان آسان‌تر شود.

مالکیت

Web3 مالکیت دارایی‌های دیجیتال خود را به روشی بی سابقه به شما واگذار خواهد کرد. به عنوان مثال، فرض کنید که در حال انجام یک بازی Web2 هستید، اگر یک آیتم را در درون بازی خریداری کنید، مستقیماً به حساب شما گره خواهد خورد. اگر سازندگان بازی حساب کاربری شما را حذف کنند، آیتم‌های خریداری شده‌ی شما نیز از دست خواهد رفت. همچنین اگر شما دیگر تمایلی به ادامه‌ی آن بازی نداشته باشید، مبلغی که برای آیتم‌های درون بازی خود پرداخت کرده‌اید، به هدر رفته و قابل استفاده نخواهد بود.

Web3 امکان مالکیت مستقیم از طریق توکن‌های غیر قابل تعویض (NFT) را فراهم می‌کند. هیچکس، حتی سازندگان بازی، قدرت سلب مالکیت شما از دارایی‌هایتان را ندارند. همچنین اگر شما دیگر تمایلی به ادامه‌ی آن بازی نداشته باشید، می‌توانید آیتم‌های درون بازی خود را در بازارهای آزاد به فروش برسانید یا معامله کنید و مبلغی که هزینه کردید را احیا کنید.

مقاومت در برابر سانسور

تعادل قدرت بین پلتفرم‌ها و سازندگان محتوا به شدت نامتعادل است. مشکلی که برای تولید کنندگان محتوا در وب 2.0 برجسته است، این است که اگر شما پلتفرمی را ترک کنید، اعتبار خود را از دست خواهید داد. در وب 3، داده‌های شما روی بلاکجین ذخیره می‌شوند، هنگامی که تصمیم به ترک یک پلتفرم می‌گیرید، می‌توانید شهرت خود را با خود برداشته و ببرید و آن را به رابط دیگری متصل کنید که به وضوح با ارزش‌های شما همخوانی دارد.

وب 2.0 از سازندگان محتوا این درخواست را دارد که به پلتفرم‌ها اعتماد کنند تا قوانین را تغییر ندهند، اما مقاومت در برابر سانسور، ویژگی اصلی یک پلتفرم Web3 است.

هویت

به طور معمول، شما برای هر پلتفرمی که از آن استفاده می‌کنید، یک حساب کاربری ایجاد می‌کنید. برای مثال، ممکن است یک حساب توییتر، یک حساب YouTube و یک حساب اینستاگرام داشته باشید. آیا می‌خواهید نام یا تصویر پروفایل خود را تغییر دهید؟ شما باید این کار را در هر حساب به صورت جداگانه انجام دهید. با یک کلیک، این پلتفرم‌ها می‌توانند شما را از کل زندگی آنلاین خود محروم کنند. حتی بدتر از آن هم می‌تواند رخ دهد؛ بسیاری از پلتفرم‌ها از شما می‌خواهند که برای ایجاد یک حساب کاربری، اطلاعات شناسایی شخصی خود را در اختیارشان قرار دهید.

Web3 این مشکلات را با اجازه دادن به شما برای کنترل هویت دیجیتال خود با آدرس اتریوم و نمایه ENS حل می‌کند. استفاده از آدرس اتریوم یک ورود واحد را در سراسر پلتفرم‌ها فراهم می‌کند که امن، مقاوم در برابر سانسور و ناشناس است.

پرداخت‌های بومی

زیرساخت‌های پرداخت Web2 به بانک‌ها و پردازشگرهای پرداخت متکی است، به استثنای افرادی که حساب بانکی ندارند، Web3 از توکن‌هایی مانند ETH برای ارسال مستقیم پول در مرورگر استفاده می‌کند و نیازی به شخص ثالث قابل اعتماد ندارد.

محدودیت‌های Web3

علی رغم مزایای بیشمار Web3 در شکل فعلی‌اش، هنوز محدودیت‌های زیادی وجود دارد که اکوسیستم باید برای شکوفایی خود، آن‌ها را برطرف کند.

دسترسی

ویژگی‌های مهم Web3، مانند ورود به سیستم با اتریوم، در حال حاضر برای همه با هزینه‌ی صفر در دسترس است. اما، هزینه‌ی نسبی تراکنش‌ها هنوز برای بسیاری از مردم گران به نظر می‌رسد. به دلیل کارمزدهای بالای تراکنش، احتمال کمتری وجود دارد که وب 3 در کشورهای فقیر و یا در حال توسعه مورد توجه و استفاده قرار بگیرد. در اتریوم، این چالش‌ها از طریق ارتقای شبکه و راه حل‌های مقیاس بندی لایه 2 حل می‌شوند. این فناوری آماده است، اما به سطوح بالاتری از پذیرش در لایه 2 نیاز است تا Web3 برای همگان در دسترس قرار گیرد.

تجربه‌ی کاربری

موانع فنی برای ورود و استفاده از Web3 در حال حاضر بسیار زیاد است. کاربران باید نگرانی‌های امنیتی را درک کنند، اسناد فنی پیچیده را درک کنند و در رابط‌های کاربری غیرمعمول حرکت کنند. به ویژه ارائه دهندگان کیف پول برای حل این مشکل کار می‌کنند، اما قبل از اینکه Web3 به طور انبوه مورد استفاده قرار گیرد، پیشرفت بیشتری لازم است.

یادگیری

Web3 پارادایم‌های جدیدی را معرفی می‌کند که نیازمند یادگیری مدل‌های ذهنی متفاوتی نسبت به مدل‌های استفاده شده در Web2.0 هستند. زمانی که Web1.0 در اواخر دهه 1990 محبوبیت پیدا کرده بود، یک محرک آموزشی مشابه اتفاق افتاد. طرفداران شبکه جهانی وب از تعداد زیادی تکنیک آموزشی برای آموزش مردم از استعاره‌های ساده (بزرگراه اطلاعات، مرورگرها، گشت و گذار در وب) تا برنامه‌های تلویزیونی استفاده کردند. Web3 سخت نیست، اما متفاوت است. ابتکارات آموزشی که به کاربران Web2 از این پارادایم‌های Web3 اطلاع می‌دهند، برای موفقیت آن حیاتی است.

زیرساخت متمرکز

اکوسیستم Web3 جوان است و به سرعت در حال پیشرفت و تکامل است. در نتیجه، در حال حاضر، عمدتاً به زیرساخت‌های متمرکر (GitHub ،Twitter ،Discord و غیره) بستگی دارد. بسیاری از شرکت‌های Web3 برای پرکردن این شکاف‌ها عجله دارند، اما ایجاد زیرساخت‌های باکیفیت و قابل اعتماد زمان می‌برد.

آینده‌ای غیرمتمرکز

Web3 یک اکوسیستم جوان و در حال تکامل است. گاووین وود این اصطلاح را در سال 2014 ابداع کرد، اما بسیاری از این ایده‌ها به تازگی به واقعیت تبدیل شده‌اند. تنها در سال گذشته، افزایش قابل توجهی در علاقه به ارزهای دیجیتال، بهبود راه‌حل‌های مقیاس بندی لایه 2، انقلاب‌هایی را در هویت دیجیتال به همراه داشته است.

ما تنها در ابتدای ایجاد یک وب بهتر با نام Web3 هستیم، اما با ادامه بهبود زیرساخت‌هایی که از آن پشتیبانی می‌کند، آینده وب، روشن به نظر می‌رسد.

بازگشت به لیست مطالب